Mứt hạt bàng Côn Đảo

Người ta lượm từng quả bàng chim ăn rụng, đem về phơi khô chừng bốn năm nắng rồi dùng dao đập vỏ tách lấy hạt. Mất vài giờ đồng hồ vừa chẻ vừa vừa tách trái bàng, dùng tăm lấy hạt ra cũng chỉ được vài trăm gam hạt. Sau đó đem rang lên cho khéo để có được những hạt bàng mập mạp đều nhau. Thế nên, các du khách khi đến đây nên thưởng thức cả hai vị để tận hưởng trọn vẹn hương vị tinh túy của món ăn dân dã mà lạ miệng này.

Hạt bàng sau khi tách ra có màu nâu thẫm như màu gỗ, cắn ra làm đôi sẽ thấy từng lớp màu trắng ngà bên trong xếp cuộn vào nhau như từng vòng đời của cây. Hạt bàng rang có vị bùi bùi và giòn tan khi đưa vào miệng.

Đến với Côn Đảo mới thấy cuộc sống của người dân nơi đây gắn liền với cây bàng như thế nào. Cây bàng mọc thành hàng thẳng tắp dọc theo những con đường ven biển, và có mặt ở mọi ngóc ngách đường phố, có những cây bàng cổ thụ hai ba người ôm không xuể.

Mứt hạt bàng Côn Đảo rang muối không bị mặn, chỉ đậm đà hơn hạt bàng tươi và gần như giữ được vị bùi bùi nguyên gốc của nó. Loại rang với đường thì khá ngọt và không còn giữ được vị gốc của hạt bàng. Hạt bàng rang muối trông mập, vỏ hơi thâm nâu, khi cắn vào thì thấy các lớp màu trắng ngà của hạt bàng xếp cuộn khít vào nhau, rất đều đặn. Mứt có vị ngọt của đường hay vị mặn của muối hoà lẫn vị bùi và béo của hạt bàng ở đầu lưỡi.

Quả bàng chín rộ vào mùa hè, tầm tháng 7, tháng 8, người dân thu hoạch nhiều để làm thành mứt bàng. Giá bán mứt hạt bàng khoảng 45.000 đồng một lọ ngọt chừng 200 gam và 55.000 đồng cho lọ mặn cùng trọng lượng. Vào lúc trái mùa, thời tiết khắc nghiệt, mứt hạt bàng có khi lên đến 500.000 đồng – 600.000/kg, vẫn không có đủ bán cho du khách.

Đến đây, người dân Côn Đảo thường kể về những câu chuyện cây bàng gắn liền với cuộc sống của những người tù bị lưu đày ở vùng đất Côn Đảo. Vào những mùa đông giá rét, hay mùa hè oi bức, những chiếc lá bàng rụng được tù nhân lượm về cất giấu, lót trên nền đá của trại giam để nằm, mong chống chọi với thời tiết khắc nghiệt. Quả bàng và cả những chiếc lá bàng non có lúc được dùng lót dạ qua ngày. Lá bàng còn được dùng thay giấy để viết thông tin liên lạc giữa những bạn tù hay chép những vần thơ của họ. Mùa cây bàng thay lá được những người tù ghi dấu tháng năm trôi qua chốn địa ngục trần gian giữa biển khơi.